سولفامون فاتح®
نام تجاری: سولفامون
شرکت تولید کننده: پارس توسعه فاتح
نام شیمیایی: سولفات آمونیوم (Ammonium Sulfate)
فرمول مولکولی: (NH4)2SO4
ترکیبات: حاوی حداقل 20.5 % نیتروژن به فرم یون آمونیوم و حداقل 23 % گوگرد به فرم یون سولفات
خلوص: % 99.5
موارد مصرف: درختان میوه، محصولات زراعی، سبزیجات، چمن و گلهای زینتی
شکل ظاهری: گرانوله و پودری
بسته بندی: کیسه 50 کیلوگرمی دو جداره
ظرفیت تولید سالانه: 80 هزار تن در سال
ظرفیت تولید طرح آتی: 200 هزار تن در سال (در حال احداث)
نام های دیگر: دی آمونیوم سولفات – نمک آمونیوم اسید سولفوریک
گواهی نامه ها: گواهی ثبت مواد کودی موسسه تحقیقات آب و خاک – گواهینامه سازمان ملی استاندارد
کود سولفات آمونیوم
سولفات آمونیوم با فرمول شیمیایی (NH4)2SO4، یکی از اولین و پرکاربردترین کودهای نیتروژنی برای تولید محصولات زراعی است. حلالیت بالای این کود قابلیت استفاده از آن را برای کاربردهای متعدد در کشاورزی فراهم میکند. با توجه به اینکه سولفات آمونیوم دارای 21 درصد نیتروژن و 24 درصد گوگرد میباشد، این کود یک منبع عالی گوگرد را برای گیاهان فراهم میکند که وظایف حیاتی متعددی در گیاهان، از جمله سنتز پروتئین را به عهده دارد.
عملکردها و علائم کمبود نیتروژن در گیاهان
نیتروژن اغلب محدود کننده ترین عامل در تولید محصول است. نیتروژن برای تولید پروتئینها، اسیدهای نوکلئیک (DNA و RNA) و کلروفیل مورد نیاز گیاهان است. از آنجایی که نیتروژن رشد رویشی گیاه را افزایش میدهد و در نتیجه عملکرد آن را بهبود میبخشد، بر این اساس هر چه نیتروژن بیشتری توسط گیاهان استفاده شود، با تأثیر بر فرآیندهای فیزیولوژیکی، افزایش فعالیتهای فتوسنتزی و تولید آسیمیلات و زیست توده بیشتر، در نهایت موجب عملکرد بیشتری میشود. عرضه فراوان نیتروژن باعث افزایش تعداد مریستم های تولید شده توسط گیاهان و رشد آنها میشود، بنابراین تشکیل و رشد شاخساره و اندامهای هوایی را در اکثر گیاهان افزایش میدهد. مسلماً این مهمترین فرآیندی است که تحت تأثیر نیتروژن قرار میگیرد، زیرا روشی است که گیاهان توانایی رقابتی خود را در رشد رویشی و تعداد میوهها و دانه ها افزایش میدهند. علائم کمبود نیتروژن شامل کلروز عمومی برگهای پایینی (به رنگ سبز روشن تا زرد)، کاهش و کندی رشد و نکروز برگهای پیر (در موارد شدید) میباشد. نتایج تحقیقات نشان داده است که کمبود نیتروژن هم سطح برگ و هم غلظت نیتروژن برگ را کاهش میدهد، بنابراین جذب نور و ظرفیت فتوسنتزی را کاهش میدهد. علاوه بر این، تجمع کم زیست توده در طول رشد رویشی نیز ممکن است عملکرد را محدود کند. گیاهانی که با کمبود نیتروژن مواجه هستند، زود بالغ میشوند و اغلب کیفیت و عملکرد محصول کاهش مییابد.
عملکردها و علائم کمبود گوگرد در گیاهان
گوگرد یک ماده غذایی پرمصرف است که برای رشد و عملکرد گیاه ضروری است و بعد از نیتروژن، فسفر و پتاسیم در رتبه چهارم قرار دارد. این عنصر به دلیل اینکه جزء تشکیل دهنده آمینواسیدهای سیستئین و متیونین است، از اهمیت بالایی در ساختار پروتئینها و عملکرد آنزیمها برخوردار است. گوگرد همچنین از اجزای تشکیل دهندهی الیگوپپتیدها (گلوتاتیون)، ویتامینها و کوفاکتورها، انواع محصولات گیاهی ثانویه مانند گلوکوزینولاتها و آلیینها و جزء کلیدی در کلروفیل است. بنابراین، گوگرد نقش مهمی در کارکرد کاتالیزوری یا الکتروشیمیایی مولکولهای زیستی در سلول ایفا میکند. استفاده از عنصر گوگرد به دلیل توانایی آن در کاهش pH خاک و احیای خاکهای سدیمی در حال افزایش است. مشاهده شده است که بدون مصرف گوگرد کافی، محصولات زراعی نمیتوانند از نظر عملکرد، کیفیت یا محتوای پروتئین به پتانسیل کامل خود برسند. گوگرد از طریق کارکردهای محافظتی و آنتی اکسیدانی خود نقش مهمی در فیزیولوژی و محافظت گیاهان در برابر تنشهای محیطی و آفات ایفا میکند. از آنجایی که گیاهان اغلب در معرض ترکیبی از تنشهای غیر زیستی مانند گرما، نور، سرما، خشکی، شوری و فلزات سمی هستند، گوگرد میتواند نقش قابل توجهی در ایجاد مقاومت در برابر این تنشها داشته باشد. علاوه بر این، نقش اساسی عنصر گوگرد در متابولیسم نیتروژن به خوبی شناخته شده است. از آنجاییکه گیاهان در بیوسنتز پروتئینها و آنزیمها بهطور مشترک از نیتروژن و گوگرد استفاده میکنند، ناکافی بودن گوگرد ممکن است به استفاده غیرمؤثر از محتوای نیتروژن گیاه منجر شود. تشخیص علائم کمبود گوگرد دشوار است، زیرا اثرات آن با علائم کمبود نیتروژن شباهت دارد. برخلاف کمبود نیتروژن، علائم کمبود گوگرد در ابتدا در برگهای جوانتر ظاهر میشود و باعث می شود آنها از سبز روشن به زرد (کلروز) تبدیل شوند. در ادامه ی رشد، ممکن است کل گیاه سبز کم رنگ باشد. لکه ها یا خطهای مشخصی عموماً ظاهر نمیشود. علاوه بر این، گیاهانی که با کمبود گوگرد مواجه هستند، دوکی و کوچک بوده و ساقه ها اغلب نازک هستند. کمبود گوگرد میتواند کارایی مصرف مواد مغذی را کاهش دهد و کمبود نیتروژن هم میتواند به کاهش کارایی مصرف گوگرد منجر شود. علاوه بر این، محدود کردن عرضه گوگرد برای محصولات، مصرف نیتروژن در دسترس خاک را کاهش داده و به افزایش شستشوی نیترات منجر میشود.
برهمکنش گوگرد و نیتروژن
در گیاهان، گوگرد و نیتروژن دارای اثر هم افزایی هستند و یک نقش محوری در سنتز پروتئینها ایفا میکنند. متابولیسم و نیاز به گوگرد در گیاهان ارتباط نزدیکی با تغذیه نیتروژن دارد و متابولیسم نیتروژن نیز به شدت تحت تاثیر وضعیت گوگرد در گیاه قرار دارد. محققان مختلف گزارش کردهاند که کمبود گوگرد، کارایی مصرف نیتروژن اضافه شده به خاک را محدود میکند. بنابراین، برای حداکثر استفاده از نیتروژن اضافه شده به خاک، افزودن گوگرد به خاک نیز ضروری است. مطالعات مزرعهای روی خاکهای دارای کمبود نیتروژن و گوگرد نشان داد که کاربرد نیتروژن در صورت عدم استفاده از گوگرد باعث کاهش عملکرد دانه میشود، در حالی که عملکرد دانه به کاربرد گوگرد به تنهایی نیز پاسخ نداد.
چرا کود سولفات آمونیوم؟
کاربرد کودهای سولفات آمونیوم به عنوان یک منبع بسیار خوبی از گوگرد به فرم سولفات و نیتروژن به فرم آمونیوم برای تامین نیازهای محصولات مختلف اثبات شده است و این دو عنصر مهم به راحتی در دسترس گیاهان قرار میگیرند. بر خلاف گوگرد عنصری، گوگرد به فرم سولفات به راحتی در دسترس ریشههای محصول قرار میگیرد و دسترسی ریشه به مواد مغذی مورد نیاز را بلافاصله پس از مصرف فراهم میکند. نیتروژنی که به فرم آمونیوم در این کود موجود میباشد نیز بلافاصله برای جذب در دسترس ریشه قرار میگیرد و در برابر تلفات نیتروژن حاصل از آبشویی، تبخیر و دنیتریفیکاسیون مقاومت میکند. از آنجا که نیتروژن موجود در این کود به فرم آمونیوم است، کود سولفات آمونیوم اغلب در خاکهای غرقابی برای تولید برنج مورد استفاده قرار میگیرد، در حالی که کودهای نیتروژنی با پایه نیترات به دلیل دنیتریفیکاسیون و هدررفت نیتروژن، گزینه مناسبی نیستند. محلول حاوی سولفات آمونیوم اغلب به عنوان سورفکتانت در محلولپاشی علفکشهای پس رویشی جهت بهبود کنترل علفهای هرز اضافه میشود. این روش افزایش کارایی علفکش با استفاده از سولفات آمونیوم، به ویژه هنگامی که منبع آب حاوی غلظتهای بالای کلسیم، منیزیم یا سدیم باشد بسیار موثر است.
کود سولفات آمونیوم چگونه بر pH خاک تأثیر می گذارد؟
در خاکهای گرم، میکروبها به سرعت طی فرآیند نیتریفیکاسیون آمونیوم را به نیترات تبدیل می کنند. در طی این واکنش میکروبی، یونهای (H+) آزاد میشود که در نهایت پس از استفاده مکرر از کود، pH خاک را کاهش میدهد. سولفات آمونیوم به دلیل فرآیند نیتریفیکاسیون میتواند خاک را اسیدی کند که این مسئله ربطی به حضور سولفات (که اثر ناچیزی بر pH دارد)، ندارد. پتانسیل تولید اسید توسط کود سولفات آمونیوم بیشتر از کود نیترات آمونیوم است، زیرا تمام نیتروژن موجود در سولفات آمونیوم به نیترات تبدیل میشود، درحالیکه تنها نیمی از نیتروژن موجود در کود نیترات آمونیوم به نیترات تبدیل میشود.
بهترین شیوه های مدیریت کوددهی
پس از افزودن کود به خاک، سولفات آمونیوم به سرعت به اجزای خود یعنی آمونیوم و سولفات تجزیه می شود. بنابراین اگر روی سطح خاک باقی بماند، آمونیوم ممکن است در شرایط قلیایی بصورت گاز به هدر رود. در این شرایط، ترکیب کود با خاک در اولین فرصت و یا استفاده از کود قبل از آبیاری یا بارندگیِ پیش بینی شده، توصیه می شود. اکثر گیاهان قادرند از دو فرم نیترات و آمونیوم نیتروژن برای رشد استفاده نمایند.
مزیت کود سولفات آمونیوم
- سولفات آمونیوم عمدتاً در مواردی که برای رفع نیازهای تغذیه ای گیاهان در حال رشد به نیتروژن و گوگرد نیاز است به کار برده می شود. همچنین سولفات آمونیوم منبع بسیار خوبی از گوگرد است که عملکردهای اساسی متعددی در گیاهان از جمله سنتز پروتئین را به عهده دارد.
- از آنجایی که نیتروژن موجود در کود به شکل آمونیوم است، سولفات آمونیوم اغلب در خاک های غرقابی برای تولید برنج استفاده می شود، جایی که کودهای نیتراتی به دلیل دنیتریفیکاسیون و تلفات نیتروژن انتخاب مناسبی نیستند.
- محلول حاوی سولفات آمونیوم حل شده اغلب به علف کش های پس رویشی اضافه می شود تا اثربخشی آنها در کنترل علف های هرز بهبود یابد. افزایش کارایی علف کش با استفاده از سولفات آمونیوم به ویژه زمانی موثر است که منبع آب حاوی غلظت قابل توجهی از کلسیم، منیزیم یا سدیم باشد. برای جلوگیری از بسته شدن نازل های اسپری اغلب از سولفات آمونیوم با درجه خلوص بالا استفاده می شود.
- عدم اتلاف نیتروژن از طریق تبخیر NH3 هنگام کاربرد آن در سطح خاکهای اسیدی یا خنثی.
- منبع نیتروژن بهتر برای خاک های شور با کاهش اثرات منفی مربوط به NaCl بر رشد گیاه و همچنین برای خاک های آهکی، سدیمی و شور از طریق بهبود ساختار خاک.
- اثرات مثبت اسیدی شدن خاک بر افزایش دسترسی به فسفر و ریز مغذیهای خاک.
- بهبود کارایی مصرف نیتروژن در مقایسه با سایر کودهای نیتروژنی.
- آبشویی کمتر نیترات در کود سولفات آمونیوم می تواند آلودگی آب های زیرزمینی و در نهایت آب آشامیدنی را کاهش دهد.
- با کاربرد سولفات آمونیوم و کاهش میزان دنیتریفیکاسیون تولید گازهای گلخانه¬ای (NO and N2O) کاهش می یابد.
N کود های ازته | کل ازت | ازت به شکل آمونیوم | مناسب برای خاک های شور و قلیا | حمل و نقل و نگه داری آسان | قابلیت اختلاط با اوره |
---|---|---|---|---|---|
سولفات آمونیوم کریستالی | %21 | %21 | |||
سولفامون | %21 | %21 | |||
اوره | %46 | %0 | |||
نیترات آمونیوم | %34 | %17 | |||
دی آمونیوم فسفات | %18 | %18 |
S کود های گوگردی | کل ازت | گوگرد به شکل سولفات | حلالیت در آب | حمل و نقل و نگه داری آسان | قابلیت اختلاط با اوره |
---|---|---|---|---|---|
گوگرد گرانوله | %90 | ||||
سولفامون | %24 | %24 | |||
سولفات کلسیم | %17-18 | %17-18 | |||
گوگرد غنی شده با فسفات | %10-15 | %5-7.5 | |||
اوره به پوشـش گوگردی | %15-20 |